Artxiboa

Euskal erbesteratuak Frantziako kanpamentu batean. Iturria: Gregorio Arrien. Niños vascos evacuados en 1937.

Tropa frankistek euskal lurraldea eta iparralde errepublikanoaren gainerako eremua hartu izanak, eta ondoren izan zuten politika errepresibo eta baztertzaileak, erbesteratu-uholde handi bat eragin zuen. 100.000 euskaldun inguru joan omen ziren erbestera gure herrialdetik 1936 eta 1937 artean, eta horietatik 30.000 haurrak ziren. 1939an, Kataluniatik Frantziarako «Erretreta» deiturikoan ateratako 500.000 pertsonetatik 10.000 baino gehiago Euskadikoak ei ziren.

Euskal biztanleriak atzerrira egindako lehen exodo handia gerra hasi eta aste gutxira izan zen, Gipuzkoako kanpaina martxan zela. Matxinatutako tropek mugaldean azkar aurrera egiteak eta borroken hurbiltasunak sortutako beldurraren ondorioz, emakume eta ume askok Frantziara egin zuten ihes. 1937ko maiatzaren lehen astetik aurrera, frankistek Bizkaiari eraso eta hainbat herritako bonbardaketek hildako ugari eta gosetea eragin ondoren, kezka gizarte osora zabaldu zen, eta horrek behin betiko bultzatu zuen biztanleria zibilaren ebakuazioa, eskala handian.

 (gehiago…)