Artxiboa
Dantza erakustaldia: makil dantza Novillas herrian, Zaragoza (2022/06/04). Argazkia: E. X. Dueñas
Ikuskizuntzat hartzen da, oro har, atsegin emateko balio duen ekitaldi oro, edo beste osagai batzuk dituena –ludikoak, emozioen ingurukoak, etab.– eta jendaurrean eta jendearekin egiten dena. Horrez gainera, ikuskizun bat folklorikoa dela eransten badugu, jendearen bizigarri diren ospakizunen zerrenda ez da inondik ere baztertzekoa.
Orokorrak, ordea, arlo espezifikora eramaten gaitu. Beraz, nahitaezkoa da ikuskizunak tipologiaren arabera sailkatzea, eta, horretarako, saiatu behar da behar bezala administratzen sinatzailearen ikuspegi pertsonala, subjektiboa bada ere, eta ekitaldiaren parte-hartzea kolektiboa, aktiboa zein pasiboa, den zehazten.
Iturria: Juanra Melchisidor
Bizkaian ermita asko ditugu eta ia guztietan bertako santuaren egunean edo garaian ospakizunak egiten dira. Erritu erlijiosoez gain, jaia komunitatean ospatzeko, bestelako hainbat jarduera antolatzen dira gaur egun, herri-bazkariak, dantzaldiak edo jolasak, esaterako. Jarduera horien artean lehiaketak oso ohikoak dira, normalean kirolarekin edo gastronomiarekin lotuta daudenak. Baina badaude txapelketa batzuk hain ohikoak ez direnak, horren adibide da Gordexolako Berbikiz landan San Kosme eta San Damian ermitako jaietan antolatzen den txosna lehiaketa. Esan beharra dago, Gordexolako ermita honetako adbokazioa San Joan Bataiatzailea izan arren, bere jaieguna irailaren 26an egiten dela, San Kosme eta San Damian martirien egunean eta horregatik askok izen horretatik ere ezagutzen dute.
Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa. Egilea: Nerea Etxebarria.
Urteen poderioz, herrietako ohitura eta bizimodu asko aldatu egiten dira, eta aldaketa horiek hein batean jasotzea da etnografiaren xedea.
Gaur egungo bizimoduak zeharo eraldatu duen usadioetako bat saltoki txikiei dagokiena da. Behin baino gehiagotan aipatu dugu emakumeak lan-munduan sartzea izan dela, informatzaile askoren iritziz, familien bizitzako aldaketarik nabarmenetako bat, XX. mendean eta XXI.a hasi zenetik hona. Lehen, familiak ugariagoak ziren, eta ohikoa zen etxe berean hiru belaunaldi bizitzea: aitita-amamak, gurasoak eta seme-alabak. Gainera, etxeko andreak etxeko lanak egiten zituen, eta beti egoten zen norbait bertan.
Egilea: Sergio González Ahedo.
Ekaina amaiera eta uztaila hasiera bitartean euskal mendietan orban zuriak agertzen dira, gaztainondoa loratzen denean, zuriz janzten delako. Gaztainondoak gure kulturan izan duen garrantzia dela eta, sasoi esanguratsua da hau. Galdetu besterik ez dago erlauntzetan lan egiten duten pertsonei. Horren adibide da Ignazio Abellak Galizia aldean jasotako hurrengo testigantza: gaztainondoa loratzen denean, ardiei aharia botatzen zaie. Udarako bero saparen aurreko azken loraldia da, jardun anitzetarako epemuga zehazten duena.
Bilbo-Abando
Colon de Larreategi 14, 2. esk.48001 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 443 76 84
labayru@labayru.eus
Derio
Larrauri 1A, 5.a48160 Derio (Bizkaia)
Tel.: +34 94 406 01 71
idazkaritza@labayru.eus
Bilbo-Bolueta
Metroalde eraikinaBilbo-Galdakao errep. 6A
48004 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 607 72 10
labayru@labayru.eus
