Artxiboa

Herniatuak sendatzea San Joan egunean

0
Argitaratze data: 2024-06-21 Kategoria:

Euskalerriaren Yakintza laneko ilustrazioa.

Egutegian konponbide miragarrietarako data egokirik badago, hori urteko solstizio-egun biena da.

Oraingo honetan udako solstizioaz arituko gara, San Joan egunaren aurreko gauaz hain zuzen ere, logika eta ordena natural guztiak gainditzen zituzten aparteko konponbideetarako potentzial handia zuelako.

Hartara, gau berezi horretako ohiko erritualetako bat ume etenduak (herniatuak) sendatzeko egiten zen. Peritoneo-mintzaren urradura baten zulotik, tripak kanporatuta zituzten umeak ziren, eta sabelaldean, izterra beheko sabelarekin elkartzen den lekuan, konkor bat izaten zuten ikusgarri. Gaitz honek ondorio oso larriak izan zitzakeen, heriotzaren aukera barne.

 (gehiago…)

San Joan jai-tradizioaren aldaketa

0
Argitaratze data: 2024-06-14 Kategoria:

San Joan jaia Zizurkilen. Egilea: Emilio X. Dueñas.

San Joan gaua eta solstizio-jaia babes-erritu ugarirekin lotu izan dira mende eta mendeetan: egun horretan isuritako ur onuragarriaren erabilera, lurrazpiko eta aireko izaki kaltegarrien aire-zirkulazio askea, su garbitzailearen erabilera eta jaiegun berezi honetan errege astroak duen garrantzia. Eguzkiak bultzatu du jai hau urteko egunik luzeena izatearen sinesmen kolektiboa (zientifikoki gezurtatua), baita egunsentian egiten den dantza berezia, luzaro desiratua (sundog edo parhelio izenez ezagututako efektu optikoa), eta sugarrekin gauez argia hedatzen eta ingurukoen itzalak dantzarazten dituzten suteak ere. Hortaz, ez da harritzekoa pertsonak eta komunitateak xarmatuta geratu izana une horretako ikuskizun bisualarekin, eta ahalegina egitea etxeko edo taldeko jai-jardueretan bera antzeratzeko.

 (gehiago…)

San Joan eguneko eguzki dantzaria

0
Argitaratze data: 2023-06-23 Kategoria:
Iturria: Felix Mugurutza.

Iturria: Felix Mugurutza.

Duela gutxira arte, ohitura eder bat egoten zen gure artean, San Joan egunean eginda. Eguzkia ikusi eta mirestu behar zen egunsentian, uste izaten zelako bere goreneko eguna zela, udako solstizioa. Horregatik, inoiz baino ikusgarriago eta alaiago agertzen zen zerumugan, pozarren bere ospakizun handia zela jakitean.

Antzinako tradizio hari buruzko aipamenik gardenena Pascual Madozek eskaini zigun 1845 eta 1850 urteen artean egindako Diccionario Geográfico lanean. Bertan, erresuma osoari buruzko informazioa jaso zuen, herrietatik bidalitako erantzunen bitartez. Eta honela dio “Gorbeia” sarreran (jatorrizkoa, gaztelaniaz): «Batez ere San Joan Bataiatzailearen egunean harrigarria izaten da egunaren hasieratik gailurrean egoten den jendetza, eguzkiaren irteera ikusgarriaren zain“. Oso ekitaldi ezaguna zen baina, deigarria bada ere, egun ez dugu haren oroitzapenik eta inkesta etnografikoetan ere kale egin digu.

 (gehiago…)

Labayru gaur

Bilatu

Saskia

Artxiboa

Kategoriak