Artxiboa
Eskolunbeko bolatokia. Kuartango (Araba). Egilea: Bea Gallego.
Aspertzea ona dela diote, gure garunak eskertzen duela, aukera ematen digulako hausnartzeko, gure ideiak antolatzeko eta gure benetako premiekin konektatzeko.
Egia izango da, bada, aspertzea ona dela. Baina, kulturaren ikuspegitik, txanponaren beste aldea da interesgarria, hau da, nola entretenitzen garen asperraldia saihesteko. Segur aski, ez da premia hutsa soilik egongo belaunaldiz belaunaldi arlo profesionalean eta etxeetan aurki ditzakegun material guztietako (ehuna, zura, metala, larrua, harria, landare-zuntza, etab.) artisautza tradizionaleko pieza ederren atzean; aitzitik, ordu luzez euria, neguko iluntasuna eta artalde otzanen ikuskapena jasateak ere eragingo zuen halakoak sortzea. Eta, jakina, ez ditugu ahaztu behar ahozkotasunarekin, musikarekin eta dantzarekin lotutako beste sorkuntza batzuk, zeinetan ez baitira beti elementu ukigarriak egoten.
Egilea: Fernando Hualde
Maiatzeko azken astea, ekaineko lehen hamabostaldia…, larreak nola dauden, udaberria nola doan… horien mende dago guztia; baina, dena den, horixe da Errege Bardea utzi eta, rasa ardiekin, mila urtetik gorako Erronkariarren Errege Abelbideari ekiteko unea, Erronkaribarko goi-mendietako larreen bila. Iaz, eta duela bost urte, eta duela ehun urte, eta duela mila urte baino gehiago egin zen bezalaxe. Mila urtetik gorako tradizioa da, eta erronkariarrek borrokarako kemenari esker ondo irabazitako eskubidea; izan ere, artzainak izan ziren bake garaian, baina soldaduak gerra zenean, eta ez alferrik. Gerlarako adore horrek bihurtu zituen 882an Errege Bardearen lehen gozatzaile eta jabekide, Antso Gartzez erregearen erabakiz, zehazki.
1992ko Eskiulako emazte maskarada. Iturria: Iker Uthurralt.
Maskaradak Xiberoako inauteri tradizionalak dira. Maskaradetan, gizartea aurkeztürik da bitan banatürik. Alde batetik gorriak, gizarte ona, garbia eta zentzüzkoa. Horien artean 5 aitzindariak edireiten dütügü, jauna eta anderea, laboraria eta laborarisa baita marexalak. Horien eretzean, beltzak, zikinak, itsusiak eta morala gabekoak dütügü. Horien artean, buhameak badütügü, Xiberoan aspaldidanik integratü direnak, nahiz eta lüzaz gizarteak iritzi negatibo haietaz üken. Horrez gain, leheneko ofizioetan lanean ari ziren pertsonaiak badira, xorrotxak ezpatak xorroxten zütüenak, kerestuak zamaiak kerestatzen zütüenak edo kauterak bertz xilodünak betatxatzen zütüenak. Maskaraden helbürüa, gizartea itxüratzeaz gain, azken horren kritikatzea da, satirikoa izatez.
Ganixak. Heraitze, Uztaritze; 2024. Iturria: Lorentxa Saragueta.
Uztaritzeko Hartzaro festibalean, berrikuntza tradizio bihurtu dela erran genezake. Azken 28 urte hauetan, uztariztarrek inauteri garaia hautatu dute haien urteko festibalaren antolatzeko. Azken negu honetan Pirinioetako hartza ez bada neguko loan sartu ere, festibalak, aldiz, honen iratzartzea ospatu du handizki.
Bilbo-Abando
Colon de Larreategi 14, 2. esk.48001 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 443 76 84
labayru@labayru.eus
Derio
Larrauri 1A, 5.a48160 Derio (Bizkaia)
Tel.: +34 94 406 01 71
idazkaritza@labayru.eus
Bilbo-Bolueta
Metroalde eraikinaBilbo-Galdakao errep. 6A
48004 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 607 72 10
labayru@labayru.eus
