Etnografia atalak
Argazkia: Nasapuntakoa Karmengo jaietan; Armintza, 2012. Egilea: Akaitze Kamiruaga, Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa.
Landareek eta zuhaitzek presentzia handi eta etengabea izan dute nekazari-gizarte tradizionaletan. Bereziki, izaera esanguratsua eta kutsu komunitario edo profilaktiko bizia duten zuhaitzek. Horiek udaberriko sasoian, balizko uztaren babesleak dira; eta uda garaian, berriz, beren presentzia bereziak agerian uzten edo gauzatzen duen uzta-biltze arrakastatsuaren oroigarri izan daitezke. Testuinguruotan, maiatzeko arbola edo jai-arbola deiturikoak (San Joaneko zuhaitza edo makala, Donienatxa, etab.) ohikoak izan dira eta izaten dira.
Ondare bilketa Tuteran. Iturria: Labrit Ondarea.
Ijitoak, buhameak, tziganoak, erromaniak. Euskal Herriko jendartearen parte aspaldidanik. Baina zenbat dakigu komunitate honen historiari eta kulturari buruz? Labrit Ondareak Gaz-Kaló Ijito Elkarteen Federazioaren mandatuz Nafarroa Garaian egindako ahozko memoriaren bilketatik ateratako testigantzez harilkatutako paragrafoak dira ondorengoak, alteritatearen gaia etnografiaren agorara ekarri eta ijito komunitateak bizi duen ikusgarritasun ezaren aurka antropologiatik aletxo bat jartzeko.
Egilea: Felix Mugurutza
Igokunde-eguna erreferente handia izan zen gure arbasoen egutegian.
Kristautasunaren logikaren arabera, Pazko-domekatik berrogei egunera izaten da, eta dizipuluak begira zituela Jesukristo zerura igo zenekoa gogoratzeko ospakizuna da.
Ingurune profanora eramanda, Igokundea da ekinokzioarekin eta udaberriaren etorrerarekin hasi zen aldi jakin baten amaiera, hain zuzen ere, belardiek, basoek eta soroek une gorena erakusten duten unea. Gainera, ereiteko garaia zen.
Artaldea abaroan Arraban. Iturria: Labayru Fundazioaren argazki artxiboa.
7 berba liluragarri
Edozein hizkuntzak dauzka edonor liluratzeko moduko hitzak. Izan ere, hitzak berez dira originalak, adierazkorrak, aldakorrak, apetatsuak … gainera adin, neurri, itxura, kolore eta esangura askotakoak ere baditugu ahozko loreok. Zelan ez liluratu, ba, giza adimenak eta sormenak atzo eta gaur han-hor-hemen sortu dituen pieza zoragarri horietako batzuei begira! Gaur egun modan paratu da sare sozialetan hizkuntzetako hitz bereziak aurkeztea eta azaltzea, jendearen gozagarri. Ideia ezin hobea da. Horrelako reel edo bideo laburretan, baina, askotan hitzen etimologia okerrak edo asmatuak ematen dira, jendea lilurarazi beharraren beharraz. Ez da hori gure asmoa. Hemen zazpi euskal hitz edo esapide aurkeztuko ditugu, handik edo hemendik aparteko berezitasunen bat dutenak. Haietariko batzuk berez-berez erabiltzen ditugu eguneroko berbetan, askotan euren baitako balioari edota edertasunari erreparatu ere egin barik. Beste batzuk gutxiago erabiltzen ditugu, ezagutu arren; eta baten bat galbidean ere egon daiteke, berba berriek edota esanahi aldaketek baztertuta. Alabaina, denak dira gure euskararen zati, eta ez dauzkagu saltzeko! Alderantziz, atsegina da, oso, haietariko batzuk erakusleihoan ipintzea, batetik, euren balioari errepara diezaiogun, eta bestetik, aurrerantzean eurak erabiltzen adoretu gaitezen.
Bilbo-Abando
Colon de Larreategi 14, 2. esk.48001 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 443 76 84
labayru@labayru.eus
Derio
Larrauri 1A, 5.a48160 Derio (Bizkaia)
Tel.: +34 94 406 01 71
idazkaritza@labayru.eus
Bilbo-Bolueta
Metroalde eraikinaBilbo-Galdakao errep. 6A
48004 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 607 72 10
labayru@labayru.eus
