Etnografia atalak
Argazkia: Fernando Hualde.
Ganbaran, sabayaoan zokoratuta, gaur arte heldu dira zeramikazko ontzi zahar batzuk, sarritan hautsita edo hondatuta, bai erabiliaren erabiliaz bai denboraren eraginez. Beste batzuk, gutxi batzuk, baina gero eta gehiago, garbi eta txukun agerian jartzen dira leku nabarmenetan. Askotan ez gara ados jartzen ontzioi izena emateko orduan, eta herri hiztegian kontzeptuak nahastu egiten dira: lapiko, tina, murko, eltze, katilu, tartera, pitxer… Hala ere, denek dute amankomunean eskuz eginak izatea eta etxeko zereginetan ―elikagaiak kontserbatu, prestatu eta zerbitzatzeko orduan― funtzio garrantzitsua bete izan dutela.
Mokozabalak. Argazkia: Bird Center.
Hegaztien migrazioa klimatologiarekin eta meteorologiarekin estu lotuta dago, horrek baldintzatzen baitu urtaro bakoitzean izango dituzten elikagaiak.
Europako iparraldean umatzen diren hegaztiek fasekako bidaia hasten dute udazkenean, Europako eta Afrikako gune epel eta beroetara joateko. Bertan, elikagaiak edukiko dituzte neguan.
Neguaren amaieran, egunak luzatu egiten dira eta udaberriaren hasiera iragartzen dute. Hortik aurrera, hegaztiak iparraldera bueltatzen dira berriro. Milaka hegaztik Europako iparraldeko uda labur baina emankorra aprobetxatzen dute kumeak hazteko; izan ere, intsektu, fruitu eta harrapakin ugari daude bertan uda osoan.
Ezkonberriak familiarekin. Bedia, 1959.
Bizkaian hain geurea dugun familia tronkalean etxearen jabetza edo beraren alokairuaren titulartasuna izango da familia konfiguratuko eta elkartuko duen funtsezko elementu materiala. Unitate integratu horretan sartzeko eratariko bat ezkontza den neurrian, ezkontza-kontratua, “ezkontza zibila”, integrazio hori formalizatzeko tresna arautua bihurtzen da. Ez zen ezer utzi behar inprobisatzeko; familiaren aurreko esperientziak zioena edo aurreikusgarria zen oro arautzea zuen helburu ezkontza-kontratuak. Hori egin ondoren, ezkontza erlijiosoa izango da hura hotsandiko bihurtzeko edo sakratu egiteko.
Errebonbilloen azken deskarga. (2018/10/07). Argazkia: E. X. Dueñas.
Errebonbilloen jaia “Lepanton irabazitako guduaren garaikoa da, elorriar ospetsuek Joan Austriakoaren agindupean, arabiarren armadaren kontra borrokatu zutenekoa”. Beraz, ” aldian-aldian ospatzen den data tradizioarekin bat dator, izan ere Lepantok eta Arrosarioko Ama Birjinak oroitzapen historikoak irudikatzen dituzte”. (1).
Jai horren gaineko bertsio gehiago ere badago. Herritarrek zehaztasunez kontatzen dute Amandarro familiako kide batzuk, gerratik itzultzean, Kanpazar portura iritsi zirenean hainbat tiro egin zituztela. Belaunaldiz belaunaldi transmititutako kontakizun horiek, aire erromantikoa eransten diote jaiaren jatorriari, era berean, komunitatean bizirauteko oinarria eratuz.
Bilbo-Abando
Colon de Larreategi 14, 2. esk.48001 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 443 76 84
labayru@labayru.eus
Derio
Larrauri 1A, 5.a48160 Derio (Bizkaia)
Tel.: +34 94 406 01 71
idazkaritza@labayru.eus
Bilbo-Bolueta
Metroalde eraikinaBilbo-Galdakao errep. 6A
48004 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 607 72 10
labayru@labayru.eus
