Etnografia atalak
Iturria: Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa.
Otsailaren 3an, San Blas eguna ospatzen dugu, itxuraz lehenagotik datozkigun sinesmenez eta erritualez betetako egun-multzo baten barruan, data horiek bat omen datozelako naturaren itzartzearekin.
Elizak, beste behin, Sebasteko Blasen —San Blasen— gurtzaz ordeztu zituen aurreko errituak. Medikua, Sebasteko gotzaina eta martiri kristaua izan zen Blas. Erdi Aroan Europa osora hedatu zen harekiko gurtza eta, geroztik, samako gaitzen babesletzat jo ohi da. Azken alderdi honekin lotu ditzakegu gure herrian egun horretan praktikatzen ditugun ohitura guztiak.
Oihana Garatea, saregin lekeitiarra, 2022. Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa.
Gaur goizean Bilboko Itsas Museoan Geu be bagara itsasoa izeneko egitasmoaren aurkezpena egin da. Bertan izan gara Labayru Fundazioaren eta Eusko Jaurlaritzaren ordezkariak, eta proiektu honetako benetako arima eta ardatza izan diren Bizkaiko kostaldeko emakumeak.
Izan ere, egitasmo honen helburua belaunaldiz belaunaldi, andrazkoek itsasoarekin lotuta egin duten lana ikusaraztea eta nabarmentzea da; euren lanbideen bilakaera ezagutzea, eta ondo merezita duten lekua eta aitortza aldarrikatzea.
Errematerako jatekoen bedeinkazioa. Garai (Bizkaia), 2013. Labayru Fundazioaren Argazki Artxiboa.
San Anton Abat edo san Anton (urtarrilak 17) bizitza eremutarrarekin lotzen da, sendotasunarekin –deabruaren hainbat eta hainbat tentazioren aurrean–, eta ikonografia klasikoan hari lagun egiten dioten suidoak babestearekin. Ganaduari eta etxeko abereei, normalean, jai ematen zitzaien haren egunean. Era berean, bedeinkatu egiten ziren, Gabonetako enborraren hondarren gainetik pasaraziz, artean kea zeriela zeudela; edo ukuiluaren ateburuan jarritako elementu babesgarri bat zeharkatuz; ogi eta ur bedeinkatuak emanda; edo, bestela, patroiaren izeneko ermita edo eliza bat inguratuz.
Iturria: Bilbaopedia. Elvira Goitia Baraincaren Argazki Artxiboa.
“Etxea” hitzak esanahi desberdinak ditu, besteak beste, bat ‘stricto sensu’ murriztua eta beste bat ‘lato sensu’ zabala. Hemen etxeari buruz ari gara azken adiera horri helduta, familiaren etxebizitzaz eta beste etxe-mota batzuez ere ari garelako.
Hiribilduetan edo beste hirigune batzuetan, familiak, normalean, jatorrizko baserriari lotuta sentitzen dira, sarritan baserriak deitura eman baitie, edo jende artean ezaguna duten ezizena. Herriek berek ere, herri-tradizioaren arabera, sorrerako lehen etxea dute. Hala, Gernikaldean, Mezeta dorretxea dugu Ajangizen (Mentzeta ahoz) eta Gautegiz dorretxea aldamenean den Gautegiz Arteagan.
Bilbo-Abando
Colon de Larreategi 14, 2. esk.48001 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 443 76 84
labayru@labayru.eus
Derio
Larrauri 1A, 5.a48160 Derio (Bizkaia)
Tel.: +34 94 406 01 71
idazkaritza@labayru.eus
Bilbo-Bolueta
Metroalde eraikinaBilbo-Galdakao errep. 6A
48004 Bilbo (Bizkaia)
Tel.: +34 94 607 72 10
labayru@labayru.eus
