Labayru Gaur

Atzoko egunez jaso genduan Juan Jose Pujana jaunaren heriotzearen barri. Lerro labur batzuk badeutsaguz zor Labayru Fundaziotik jaun argi honi, berariaz euskal hizkuntzagaz beronek izan dauen lotura estuari jagokonean, gure erakundeagaz, berariaz aldi jakin baten, euki izan dauen hartuemonaren eta bultzatu izan dituan ekimen onuratsuen gomutaz.

Plazagizona izan dogu gazte-gazterik Juanjo. Mitinlari gazte ezagutu neban demokrazian sartu barri gengozala Bilboko zine-areto baten, Basaldua, Arzallus eta beste batzukaz, Herri Irratiko kazetari gisa hara nintzaneko haretan, eta zurturik itxi ninduan ze euskera dotorea erabilen entzunda: bizkaiera landuz berba egiten eban. Oker ez banago, bera izan zan bakarra.

Derioko Seminarioan ikasia zan, eta berbazko jente aurreko jardunean ezagun zan euskal hizkuntza landu izan ebala. Beraren adinkide, edo harean zahartxo izan diran X. Amuriza, A. Muniategi eta kidekoekin batera. Karmelo Etxenagusia abade irakaslearen gerizea ez zan urrun izango euron euskalgintzan.

Bibliofilo sutsua izan da bere bizi guztian. Euskal liburuak eta euron argitaraldi zaharrak biziro maite zituan, eta euskal bibliografiaren aldeko lehia horretan hainbat ekimen bultzatu izan ditu, bai herri-erakunde mailan, bai bere barruti pertsonalean.

Eusko Legebiltzarrean bibliotekaren eragilea bera izan zan 80ko hamarrurtekoan, eta berau euskal liburu, liburuska, plegu eta paper zaharrez hornitzen eta ugaritzen sekulako ahalegina egin eban, erakunde horren buru izan zan 1987ra artean. Katalogo apain baten inprimaturik borobiltzen jakin eban barruko ondarea. Juan Perez Betolazako arabar idazle apalak ondu eta 1596an Bilbon inprimatu zan dotrinatxoaren faksimil argitaraldia egin eban.

Ildo horretan, Derioko Euskal Bibliotekeagaz eta Ander Manterola beronen zuzendariagaz luzaroko hartuemona izan eban, euskal bibliografia ondarea lokarri nagusi ebela.

Geroak garrenean, 2005 inguruan, euskal obra zaharren faksimilak argitaratzeko lehiak alkartu ginduzan Juan Jose eta biok, Arragoa izenaz bateatu genduan bilduma barri bat, erakusmeneko argitaraldi politak egiteko. Axularren Gueroco guero bigarren argitaraldiaz abiatu zan bilduma hori. Haren hurrengo, S. Pouvreau-ren Guiristinoaren dotrina (1656), E. Materre-ren Dotrina Christiana (1623) eta M. Otxoa Kapanaga-ren Exposicion breve de la doctrina christiana (1656) etorri ziran.

Pujana jaunaren arantzea izan zan Joanes Leizarragaren Testamentu berria eta honi dautsazan idatzi laburren lehenengo argitaraldiaren argitalpena egin ezina. Ahaleginak ahalegin ezin izan genduan aldi haretan Olaso Dorrearen esku egoan alerik erabili ahal izan. Leizarragaren Testamentu Barriaren bertsinoak berebiziko garrantzia eukan Pujana jaunarentzat. Euskera eredurik klasikoenaren eredutzat egoan Leizarraga, eta grezierazko edizino zaharra aurrean euki izanaren sineste betea euken gure arteko euskera klasiko zaleek. Besteak beste, F. Krutwigek, A. Irigoienek eta beronek.

Greziera klasikoaren maitale eta miresle handia izanik, Platonen lana euskeratzeari be ekin eutsan. Politeia liburua izan zan horren emaitza, “Klasikoak” bilduman (1993) argitaratu izan zana. Obra hori, argitaratu baino hainbat arterago euskeratua eban, eta bizkaieraz hatan be. Batuzko bertsinoa argitaratu eta ostean, bizkaierazko hori argitaratzeko gogo bizia erakutsi eban. Horretarako ahaleginen bat be egin genduan, baina ezinari goia hartzen ez zan erraz izan.

Labayru Fundazinoak autormenik zindoena zor deutso Juan Jose Pujana idazle, bibliofilo eta geure hizkuntzaren zale ekinari. Arin-aringako lerrook autormen horren lekuko izan gura dabe.

Adolfo Arejita