Etnografia atalak

Iturria: Pedra stone design projects.

Nekazaleen munduan, eguzkiak arautzen zuen denbora. Nekazariek ez zuten erlojuaren beharrik sumatzen, eta apenas erabiltzen zuten. Jai erlijiosoek markatzen zuten lan-egutegia landetan, soroan. Jaiek zerikusia zuten uztekin, gari-jotze, mahats-bilketa, bilketa eta beste lan batzuen amaierarekin.

Jaiegun batzuk santu unibertsalei zegozkien (Joan, Pedro, Mikel, Marko), beste batzuk aspaldikoak ziren (Anton abadea, Antonio Paduakoa, Inazio Loiolakoa); festa orokor handiak ere bazeuden (Pazko garizumakoa, Jasokundea, San Jose, Domu Santu) edo tokiko deboziokoak (Bartolome, Blas, Marina). Horietako batzuek nekazaritza-lanak markatzen zituzten.

Beste erreferentzia batzuekin batera existitzen ziren. Hala, “uzta handia izan zen urtekoa” genuen, edo “uzta txarraren urtekoa”, “uholdeen urtea”, “lehorte handiaren urtea”…

Herri batzuetan, nekazari-lanetan aritzeko modua hainbeste aldatu denez, jaien ospakizuna ere aldatu egin da. Kasu batzuetan, egun zehatzetik hurrengo igandera pasatu dira; beste batzuetan, negutik udara.

Hiri-mundua ere ez da ikuspegi horretatik kanpo egon. Gremioei eta lantegiei lotutako jaiegun asko lan-egutegian sartuta zeuden. Hala, San Martin galdaragileena zen, San Jose arotzena eta obra-kontratistena, Santa Barbara armaginena, San Eloi zilargin eta bitxi-dendena… Egoera hori ere guztiz aldatuta dago.

Denbora neurtzean, ilargiak eta mareak ere hartu izan dira aintzat.

Beste kontu garrantzitsu bat pertsonaren adina da. Haur edo ikasle garenean, egunak, ikasturteak eta oporrak amaigabeak dira. Aitzitik, helduentzat abiadura handian igarotzen dira asteak, hilabeteak eta urteak.

Beste horrenbeste esan daiteke distantziez. Haurrek areagotzen dituzte distantziak eta etxeen tamaina, baina errealitateak gezurtatu egiten ditu. Adineko pertsonek bestelako pertzepzio bat dute. Biak dira zuzenak.

Segundo Oar-Arteta

Labayru Fundazioa